Daniel Odija - "Tartak"

 Wydawnictwo: Czarne
Seria/cykl: Poza serią

Data wydania: 2003r.

Liczba stron: 128

Przeglądając biblioteczne półki, moją uwagę przykuła niewielkich rozmiarów książka z niezbyt wydumaną i dość zwyczajną okładką. Zawsze sięgając po książkę, czytam jej opis, aby zdecydować czy dana pozycja może mnie zainteresować, czy jednak powinnam ją odłożyć. W tym przypadku nie mogłam na to liczyć, ponieważ tył książki nie posiadał żadnego opisu. Coś jednak zaintrygowało mnie i postanowiłam dać szansę "Tartakowi", szczególnie z tego względu, iż nigdy wcześniej nie miałam do czynienia z twórczością Daniela Odiji. Będąc w domu, poszperałam w internecie i znalazłam kilka cennych informacji dotyczących tej książki. Okazuje się, że "Tartak" znalazł się na liście dziewięciu najbardziej cenionych książek prozatorskich roku 2003, wyłonionej dzięki ankiecie przeprowadzonej wśród uczestników forum krytyki literackiej. Ponadto, ta niewielka powieść została wielokrotnie nominowana oraz nagradzana w wielu prestiżowych konkursach.

Owa powieść przedstawia typową wiejską społeczność, okraszoną wszelkimi stereotypami, tkwiącymi jeszcze w głowach wielu osób. Brak perspektyw i pomysłów na życie, bieda, ciągłe narzekanie, mnóstwo alkoholu, plotki krążące po całej wsi, brak jakichkolwiek rozrywek oraz zawiść względem tych, którym się powiodło.

Akcja "Tartaku" dzieje się w biednej, trochę zapomnianej wiosce, znajdującej się na północy Polski. Życie mieszkańców płynie dość powolnym, jednostajnym rytmem. Brakuje tu rozrywek, nie licząc sąsiedzkich kłótni, wiecznego picia w barze Zagroda oraz odwiedzania popegeerowskich bloków, gdzie zawsze można skorzystać z cielesnych uciech, które oferują młode dziewczyny, próbujące uzbierać kilka groszy na ciuchy bądź inne przyjemności.

Głównym bohaterem jest Józef Myśliwski - pomysłodawca i właściciel tartaku, a niegdyś hodowca lisów, których futro pomogło wzbogacić się mu i zostać najbogatszym człowiekiem w wiosce. Dzięki temu, Józef może pozwolić sobie na posiadanie ogromnego domu, jeżdżenie świetnym samochodem oraz korzystanie z uroków życia. To wszystko sprawia, że Myśliwski nie jest lubianym mieszkańcem. Jednak nie przeszkadza mu to, bo tak naprawdę mężczyzna nie zabiega o względy innych. Nie robi na nim wrażenia fakt, iż stracił dobre kontakty z żoną Marią oraz synem Krzysztofem. Ta sytuacja sprawia, że Józef nie ma żadnych skrupułów przed biciem i wyzywaniem żony oraz szukaniem spełnienia u kolejnych kochanek. Po wielu owocnych latach główny bohater zaczyna popadać w długi. Po odebraniu pism z banku, informujących o wizycie komornika, dochodzi do wniosku, iż nie może oddać swojego dobytku w ręce takich pasożytów. Postanawia załatwić to w inny, radykalny, lecz skuteczny sposób.

Czytelnik ma przyjemność poznać także gamę innych postaci, zamieszkujących niewielką wieś. Marian Zygmunt - nadużywający alkoholu właściciel domków letniskowych, które przynoszą mu jedyny dochód. Alek - szwagier Józefa, niegdyś przebywający w Ameryce, a teraz pracujący u Józefa, z którym nie darzą się sympatią. Andrzej Pasieka - polityk startujący w wyborach, a zarazem wróg Józefa, który jest gotów do wielu poświęceń, aby osiągnąć zamierzony cel. Dziad - stary i samotny znachor, przed którym wszyscy czują respekt. Marta - pracownica baru, która swoimi wdziękami kusi niejednego mieszkańca wsi. Mieszkańców jest wielu. Każdy z nich jest inny, jednak łączy ich jedno - samotność...

"Tartak" to opowieść gorzka, smutna, surowa i prawdziwa aż do bólu. Daniel Odija posługuje się prostym językiem - bez zbędnego patosu i ogromu pięknych słów, których jedynym zadaniem jest mydlenie oczu czytelnikowi. "Tartak" wzbudził we mnie wiele emocji, co uwielbiam i bardzo cenię w takich powieściach. Smutny i niezbyt optymistyczny wydźwięk powieści sprawił, iż zapamiętam ją na dłuższy czas i z chęcią sięgnę po kolejne utwory autora.