Niebieski notatnik - James A. Levine

Tytuł oryginału: The Blue Notebook
Wydawnictwo: Książnica
Seria/cykl: Z zakładką
Data wydania: 14 marca 2012
Liczba stron: 232 

Dzieci są bezbronnymi i niewinnymi istotami, które darzą dorosłych bezgranicznym zaufaniem. Wierzą w dobre intencje starszych, nie dopuszczając do swoich myśli, iż ci mogliby ich skrzywdzić. Niby dlaczego ich rodzice mieliby je nienawidzić czy chociażby sprzedać obcym, tylko po to, aby trochę na tym zarobić? Niestety, w niektórych krajach zdarza się to nagminnie. Przydarzyło się to również Batuk, głównej bohaterce Niebieskiego notatnika autorstwa Jamesa A. Levine'a.

Batuk poznajemy już jako 15-letnią dziewczynę, która od sześciu lat pracuje i mieszka w bombajskim burdelu. Początkowo nie mogła zrozumieć, dlaczego jej ukochany ojciec sprzedał ją. Jak mógł to zrobić, skoro był przepełniony dumą, kiedy dziewczynka nauczyła się czytać, a do tego marzył o tym, aby jego córka została  wykształconą lekarką, prawniczką bądź nauczycielką?

Dziś wiem, że dzieci szybko przystosowują się do zmian. Sprzyja temu brak doświadczeń, który można też nazwać czystością. Są jak białe płótno malarskie, które nigdy jeszcze nie widziało kształtów, cieni ani barw. Znacznie łatwiej malować na płótnie, niż przemalowywać stare.*

Z dnia na dzień, zarządcą jej ciała zostaje wuj, który szybko sprzedaje dziewczynkę na licytacji. Od tej pory Batuk musi zadowalać obcych mężczyzn, piekąc z nimi słodkie ciasto, jak nazywa akt seksualny. Dziewczyna jest towarem, w którego posiadanie może wejść każdy, kto może poszczycić się pewną sumą pieniędzy w swoim portfelu. Nikt nie patrzy na nią, jak na wartościowego człowieka, posiadającego wiele wspaniałych cech. Wszyscy widzą w niej jedynie przedmiot, którym można zabawić się w odpowiednim czasie, a później rzucić w kąt i szybko zapomnieć o nim.

Czy to, że jestem naczyniem stworzonym do zaspokajania męskich pragnień, powinno mnie oburzać, skoro to przeznaczenie wyznaczyło mi taką rolę?**

Jedynym pocieszeniem, a także ucieczką od otaczającej rzeczywistości, staje się dla niej pisanie. W swoim niebieskim notatniku skrupulatnie zapisuje wszelkie przemyślenia oraz sytuacje, których jest świadkiem. Główna bohaterka opisuje okrutne, a wręcz mrożące krew w żyłach procedery, jakie mają miejsce w sierocińcach i domach publicznych. Na ulicy nie ma litości, decyduje i wygrywa tylko ten, kto jest silniejszy albo posiada pieniądze, za które może kupić dosłownie wszystko.

James A. Levin jest profesorem medycyny oraz znanym naukowcem. W ramach badań medycznych miał okazję zapoznać się z wieloma dziećmi, których dom stanowi jedna z ulic w Bombaju. Niebieski notatnik jest wynikiem rozmów autora z hinduską prostytutką. Co prawda, książka jest fikcją literacką, opartą jednak na faktach. Autor niejednokrotnie podkreśla, iż to, co dzieje się w najuboższych dzielnicach Bombaju, a zwłaszcza na Ulicy Klatek, woła o pomstę do nieba. To właśnie w tym miejscu James A. Levin ujrzał 15-letnią dziewczynę w różowym sari, która oparta o jasnoniebieską bramkę swojej klatki, zapisywała coś w swoim niebieskim notatniku.

Niebieski notatnik jest przepełniony trafnymi porównaniami, niesamowitymi metaforami oraz plastycznymi opisami, które sprawiały, że przed moimi oczami niejednokrotnie pojawiały się opisywane sytuacje. Autor posiada lekki styl pisania, a także umiejętność zgrabnego operowania słowem oraz posługiwania się pięknym, poetyckim językiem. Uważam, że James A. Levis stworzył świetną powieść, jednak nie przemyślał pewnej kwestii - czy te fantastyczne określenia, jakimi posługuje się główna bohaterka, pasują do 15-letniej dziewczyny, której wykształcenie opiera się jedynie na umiejętności pisania? Niemniej jednak, powieść tak pochłania, że owy mankament jest ledwie zauważalny.

Zapałałam ogromną sympatią do głównej bohaterki, nie pozbywając się jednak poczucia żalu, współczucia oraz gniewu za to, jaki los spotkał nie tylko ją, ale także mnóstwo innych dzieci. Pomimo swojej koszmarnej sytuacji, Batuk nie traci odwagi oraz siły, której niejeden może jej zazdrościć. Dziewczyna jest niezwykle bystra i spostrzegawcza, a jej bujna wyobraźnia i fascynowanie się wszystkim dookoła, sprawiają, że ta nieletnia prostytutka potrafi skraść serce. 

Niejednokrotnie byłam przerażona tym, co znajdowałam na kolejnych kartkach tej powieści... Niebieski notatnik niesie ze sobą ogromny ładunek emocjonalny, który nie jest łatwy do udźwignięcia. Na pewno warto dozować sobie tę powieść, bo niemożliwością jest natychmiastowe pochłonięcie jej i sprawienie, aby była książką na jeden raz. Zbyt wiele tu bestialstwa, a także drastycznych opisów oraz wstrząsających momentów, ukazujących ludzkie okrucieństwo.

Poczułam się wstrząśnięta, kiedy w posłowiu przeczytałam słowa autora, który przeprasza za to, że "(...) to tylko okruchy tragicznej prawdy, ale na więcej nie mogłem się zdobyć." Jeśli to, co przeczytałam w Niebieskim notatniku jest jedynie maleńką odrobiną tragizmu i okrucieństwa dziejącego się w tym kraju, to jak strasznie musi tam być? Naprawdę, aż boję się myśleć o tym, co muszą tam przeżywać ludzie, którzy są skazani jedynie na siebie...

* cytat ze str. 45

** cytat ze str. 124

~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*

Nie wiem, czy zauważyliście, ale dokonałam kilku zmian na blogu. Wcześniejszy wygląd znudził mi się, dlatego postanowiłam dokonać niewielkiego liftingu. Mam nadzieję, że jest znośnie? A może macie jakieś uwagi? :)