Profesor - Charlotte Brontë

Tytuł oryginału: The Professor

Wydawnictwo: MG 

Data wydania: 3 października 2012

Liczba stron: 320

Od pewnego czasu staram się nadrabiać zaległości w powieściach, które są szeroko znane i bardzo pozytywnie oceniane. Co prawda, idzie mi dość ciężko, ale najważniejsze, że wszystko jest na dobrej drodze i powolutku dążę do celu. W związku z uzupełnianiem owych braków, postanowiłam zapoznać się z twórczością sióstr Brontë. Pierwszą powieścią, z jaką miałam styczność, była Agnes Grey autorstwa Anne Brontë. Natomiast dzisiaj nadszedł czas na kolejną lekturę, tym razem jest to Profesor, którego autorką jest najstarsza z trzech sióstr.

Głównym bohaterem, a zarazem narratorem, jest William Cromsworth - ambitny, zrównoważony, młody mężczyzna, którego poznajemy na początku jego dorosłej drogi życiowej. Nie jest ona łatwa i sielankowa, a wręcz przeciwnie - przepełniona wieloma zakrętami i trudnościami, jakim musi stawić czoła. Jego życie nigdy nie było usłane różami, ponieważ przez pierwsze dziewięć lat wychowywali go krewni, a przez kolejne dziesięć przebywał w Eton, aby tam pobierać nauki. Staje na życiowym rozdrożu, gdyż nie wie, w którą stronę powinien się udać. Przez pewien czas pracuje jako kancelista u swojego bezwzględnego brata, ale jego despotyzm daje się we znaki wszystkim pracownikom, łącznie z głównym bohaterem. Jednakże, za poleceniem znajomego, William dostaje pracę jako nauczyciel angielskiego w belgijskiej szkole, co okazuje się nie lada wyzwaniem, ale także wspaniałą i niezapomnianą przygodą. Początkowo uczy jedynie chłopców, ale po pewnym czasie pod jego skrzydła trafiają również dziewczęta z żeńskiej szkoły z internatem, którą kieruje Zoraïde Reuter. Dość częste przebywanie w szkole przepełnionej młodymi dziewczętami oraz dojrzałymi kobietami, powoduje, iż William błyskawicznie poznaje ich słabości, skłonności oraz typowe cechy charakteru. Pomimo tego, iż nigdy wcześniej nie miał zbyt wielkiego doświadczenia w kontaktach z płcią przeciwną, w tym miejscu udaje mu się nadrobić wszelkie zaległości pod tym względem. Kobietą, która odegra ważną rolę w jego życiu, jest nieśmiała i sumienna Frances Evans Henri, która uczy reperacji koronek, marząc o wyjeździe do Anglii.

(...) białe szyje, karminowe usta i policzki, pukle jasnych loków nie zadowolą mnie, jeśli brak owej Prometejskiej iskry, która trwać będzie, kiedy róże i lilie przekwitną, a lśniące włosy pokryje siwizna. W słońcu i w dostatku kwiaty są bardzo dobre; a jednak przez ile dni w życiu pada deszcz - ile jest pełnych katastrof listopadów, kiedy domowe ognisko spowiłby chłód, gdyby nie rozświetlał go jasny, wesoły blask umysłu.

Charlotte Brontë przedstawia całą historię z męskiej perspektywy, co jest bardzo interesującym zabiegiem. Jednak, tak czy siak, widać w niej przebłyski kobiecej wrażliwości, ujawniające się chociażby w dostrzeganiu najdrobniejszych elementów w wyglądzie czy zachowaniu innych osób. Doskonale zdaję sobie sprawę z tego, że mężczyźni są wzrokowcami i potrafią zauważyć bardzo wiele, jednak William Cromsworth spostrzega to, na co typowy męski osobnik nie zwróciłby uwagi. Rzecz jasna, nie chcę uogólniać i wydawać krzywdzącej opinii na temat płci przeciwnej, aczkolwiek główny bohater Profesora jest z pewnością ewenementem pod tym względem.

Dość istotną kwestią, w moim przypadku, okazał się fakt, iż kiedyś, aby móc nauczać innych, wystarczyło posiadać gruntowne wiadomości na dany temat. Nie było mowy o jakimkolwiek przygotowaniu pedagogicznym, jakie jest aktualnie wymagane i skrupulatnie egzekwowane. W dzisiejszych czasach kończąc studia licencjackie z pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, mogę pracować jedynie w określonych placówkach i zakładach, pozostawiając wszelkie instytucje oświatowe jedynie w marzeniach. Jednakże, gdybym żyła w XIX wieku, mogłabym uczyć czego tylko zapragnęłabym, o ile miałabym podstawową wiedzę, a co równie ważne - odpowiednie znajomości. Nie ma co ukrywać, że ten drugi problem istnieje również teraz i pewnie będzie trwał przez kolejne lata.

Autorka, podobnie jak jej siostra Anne w powieści Agnes Grey, kieruje słowa głównego bohatera wprost do czytelnika, nawiązując specyficzną i bliższą więź. Charlotte Brontë posiada przyjemny styl pisania i potrafi zainteresować przedstawianą historią, jednak przyznam szczerze, że ciężko byłoby mi pochłonąć tę powieść na jeden raz, z tego względu, iż przeczytanie większej ilości stron Profesora może zacząć nużyć, a nie chciałam doświadczyć tego podczas takiej lektury. Z tego względu dzieliłam sobie czas poświęcony na tę książkę i zalecam to innym czytelnikom. Warto odpowiednio dawkować sobie Profesora - nie spieszyć się, ale delektować każdą stroną.

Profesor jest powieścią o swoistym klimacie, przepełnioną ogromem opisów, wolną od dużej dawki dialogów, a także pozbawioną gwałtownych zwrotów akcji i raptownych zaskoczeń, mrożących krew w żyłach. Taka jest właśnie XIX-wieczna literatura angielska, w której uroku można zakochać się od pierwszego wejrzenia. Jednych może nudzić, a nawet mdlić, a innych zachwycać. Wszystko zależy od tego, czego oczekuje potencjalny czytelnik. Warto przekonać się o tym, sięgając po powieść tego typu.