Przyjaciółka z młodości - Alice Munro

Tytuł oryginału: Friend of My Youth
Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
Data wydania: 25 września 2013
Liczba stron: 436

Alice Munro to kanadyjska pisarka okrzyknięta mistrzynią krótkich form prozatorskich. Świadczą o tym liczne nagrody oraz wyróżnienia, które dotychczas zdobyła, chociażby trzykrotne Governor General's Award, amerykańską National Book Critics Circle Award czy Międzynarodową Nagrodę Bookera za całokształt twórczości. Ostatnio została także uhonorowana literacką Nagrodą Nobla, co wzbudziło zainteresowanie wielu osób, którzy postanowili poznać twórczość noblistki. W moim przypadku było zupełnie inaczej - Przyjaciółka z młodości trafiła do mnie przed tym, gdy Munro dostała Nobla, tak jakbym przeczuwała, że to właśnie ona zostanie laureatką.


Przyjaciółka z młodości to dziesięć intrygujących opowiadań o tym, co nieustannie spotyka każdego człowieka - miłości, przyjaźni, tęsknocie, żalu, umieraniu. O Florze, która nie skarży się na swój los i nieustannie wykazują się wielkodusznością, nawet dla dwóch najbliższych osób, które boleśnie zraniły ją. Kobieta zniosła to ze stoickim spokojem, usilnie trwając w bólu, a nawet czerpiąc szczególną przyjemność ze swojego szlachetnego, wspaniałomyślnego postępowania przepełnionego cierpieniem. O ludziach doświadczających zdrady, która zmienia ich życie na zawsze. O przeobrażeniu, jakie przechodzi każdy związek - od najłatwiejszego etapu, przepełnionego zauroczeniem, do trudniejszego okresu, kiedy pojawiają się pewne rysy i niedociągnięcia, a druga połowa przestaje być idealna oraz perfekcyjna w każdym calu. O osobach próbujących wyłamać się z obowiązujących konwenansów. O wątpliwościach, niespełnionych pragnieniach, samotności, poszukiwaniach sensu życia, nadziei oraz utracie jej. 

Patrząc na ulicę, można dostrzegać światła i cienie, ceglane mury, ciężarówkę zaparkowaną pod drzewem, psa leżącego na chodniku, ciemne, rozkładane latem markizy lub szarawe zaspy śnieżne. Wszystkie te rzeczy można widzieć pojedynczo, a zarazem jako całość - zespół elementów połączonych ze sobą w taki sposób, który wydaje się przygnębiający, smutny, budzący niepokój, ale też zadowalający i konieczny. Można też wszędzie widzieć tylko zgliszcza. Ciągłą, nieustającą przemianę jednego stanu w drugi, bezsensowną i bezużyteczną. *

Bohaterowie tego zbioru opowiadań powracają myślami do przeszłości, aby ponownie zmierzyć się z nią. Próbują zrozumieć motywy nie tylko własnego postępowania, ale także osób, mniej lub bardziej, bliskich. Sentymentalna podróż do przeszłości nie zawsze wyjaśnia wszelkie targające wątpliwości, ale pozwala na uporządkowanie pewnych zdarzeń, odpowiednie przyswojenie ich oraz pogodzenie się z tym, czego już nie można zmienić.

W przedstawionych historiach każdy może znaleźć cząstkę siebie, odnosząc pewne sytuacje do własnych przeżyć i odczuć. Relacje z innymi - rodzicami, dziećmi, partnerem, przyjaciółmi czy znajomymi - dotyczą każdego z nas, a Munro ukazuje je w różnorodny sposób. Czytelnik może utożsamić się z jakimś bohaterem, mając świadomość tego, że rozumie jego uczucia, ponieważ sam uczestniczył w podobnych wydarzeniach. Ponadto, autorka z lekkością posługuje się pięknym, poetyckim językiem, który uprzyjemnia czytanie. Jednak nie ukrywam, iż niekiedy irytował mnie ten spokój, z jakim Munro opisywała historie bohaterów - zdarzyło mi się tęsknić za bardziej wartką akcją oraz skupieniem się na przeżyciach postaci owego zbioru opowiadań.

Pomimo tego, iż opowieści Alice Munro nie szokują, nie bulwersują i nie trzymają w ciągłym napięciu, zapisują się w pamięci czytelnika, ponieważ mają uniwersalny wydźwięk. Zostały napisane kilkadziesiąt lat temu, ale nadal nie tracą na wartości, są wciąż żywe i aktualne niezależnie od czasów. Autorka z dystansem pisze o rzeczach zwyczajnych w tak intrygujący sposób, iż czyta się je jak dobrą powieść.  Na pewno sięgnę po kolejne opowiadania Alice Munro. Mam nadzieję, że lekki niedosyt, który aktualnie odczuwam, zostanie zaspokojony, kiedy w moje dłonie trafią następne opowieści kanadyjskiej noblistki.

* cytat ze str. 336