Ciemno, prawie noc - Joanna Bator

Wydawnictwo: W.A.B.

Seria/cykl: Archipelagi

Data wydania: 10 października 2012

Liczba stron: 528

Każdy mol książkowy sugeruje się różnorodnymi czynnikami, kiedy sięga po kolejną powieść. Niekiedy jest to ulubiony autor, ukochany gatunek literacki, obwoluta przyjemna dla oka czy interesujący opis znajdujący się na tylnej okładce. Do powieści Ciemno, prawie noc skusiła mnie intrygująca okładka, jak i opis zapowiadający naprawdę niezłą lekturę. Dodatkowymi atutami okazały się pozytywne recenzje blogerów, jak i Nagroda Literacka Nike, którą Joanna Bator uzyskała w 2013 roku za ową książkę. Czy te liczne atuty znalazły odzwierciedlenie w rzeczywistości, oczywiście z mojego punktu widzenia?

Po wielu latach Alicja Tabor wraca do swojego rodzinnego miasta, ponownie zamieszkując w poniemieckim domu, gdzie każdy kąt przypomina jej różnorodne zdarzenia z dzieciństwa. Alicja, z zawodu reporterka, pragnie poznać przyczynę i losy dzieci, które zaczynają ginąć w niewyjaśnionych okolicznościach. Akty przemocy wobec zwierząt są coraz częstsze, a pojawienie się tajemniczego mężczyzny, który traktowany jest jako prorok, przelewa szalę goryczy. Duchy przeszłości powracają z podwojoną siłą, dawne czasy nie dają o sobie zapomnieć. 

Czasem skręca się w jakąś stronę tylko dlatego, że trzeba iść do przodu, choć wszystkie drogi wydają się równie beznadziejne. *

Powieść Joanny Bator jest nietuzinkowa, nie da się jej jednoznacznie zakwalifikować do konkretnej kategorii literackiej, gdyż Ciemno, prawie noc wymyka się wszelakim konwenansom. Jest mrocznie, przerażająco, baśniowo, tajemniczo i bardzo niespokojnie. Owa lektura prowokuje, wysysa emocje, smuci i dołuje, jednoznacznie skłaniając do przemyśleń na różnorodne tematy. Nie jest to książka należąca do łatwych i przyjemnych, co akurat w tym przypadku stało się dla mnie walorem, a nie jakimkolwiek mankamentem.

Umiejętnie ułożona historia, którą przedstawia rodzima pisarka, porusza kontrowersyjną tematykę, o jakiej ciężko mówić, a nawet trudno jest o niej myśleć, ponieważ nawet będąc w głowie, powoduje napięcie, irytację oraz przygnębienie, a niekiedy nawet łzy. W każdej rodzinie można doszukać się skrzętnie skrywanych tajemnic, gdzie członkowie nie mają ochoty, aby owe sekrety ujrzały światło dzienne. Ponadto w wielu rodzinach, powszechnie uznawanych za ułożone i porządne, mogą pojawiać się pewne dysfunkcje niekorzystnie rzutujące na funkcjonowanie jednostek. Nie wspominając już o typowych rodzinach z problemami, gdzie niekiedy dochodzi aż do patologicznych zachowań. Wiele dorosłych osób wydaje się nie zauważać, iż krzywda wyrządzona dziecku (we wczesnych, jak i późniejszych latach jego życia) zostaje w nim na zawsze, wpływając na jego decyzje oraz czyny w sposób świadomy, jak i zupełnie automatyczny. Zniszczone dziecko staje się zniszczonym dorosłym, nierzadko krzywdzącym ludzi, których spotyka na swojej drodze, o ile w porę nie uzyska odpowiedniej pomocy. Z tego względu należy przezwyciężać znieczulicę, jaka częstokroć ogarnia społeczeństwo.

Innym problemem, jaki zauważa się podczas tej powieści, jest ślepa wiara w konkretne bożyszcze, co wypływa najczęściej od starszych osób, ale pojawia się niekiedy również ze strony młodych, inteligentnych i oczytanych ludzi. Wydaje mi się, że aktualnie potrzebujemy kogoś, w kim możemy pokładać swoje nadzieje, kto urealni nasze pragnienia, obiecując, iż mocna wiara pomoże nam w dojściu do upragnionego celu. Kiedy człowiek czuje zagubienie i niepewność, często nawet na siłę pragnie ulokować swoje oczekiwania w konkretnej osobie. Taka ludzka słabość jest błyskawicznie wykorzystywana przez sprytnych oszustów, co niejednokrotnie bywa niezbyt przyjemne w skutkach, zarówno dla naciągacza, jak i osób zawierzających mu. Warto pamiętać, iż pozornie bezinteresowny człowiek może mieć nieczyste zamiary wobec nas, dlatego trzeba być bardzo czujnym i ostrożnym w kontaktach z obcymi. Kiedy pragniemy uzyskać poczucie bezpieczeństwa i bycia potrzebnym, najlepiej rozglądać się wśród bliskich, bo to oni powinni zapełniać owe luki w naszym życiu. 

* cytat ze str. 417

Książka bierze udział w wyzwaniach: Book Lovers, Czytam opasłe tomiska, Czytamy powieści obyczajowe, Polacy nie gęsi oraz Przeczytam tyle, ile mam wzrostu (3,5cm).