Powiedz, że mnie kochasz, mamo - Grażyna Mączkowska

Wydawnictwo: Akurat

Data wydania: 3 maja 2015

Liczba stron: 336

Okres dzieciństwa to czas, który wspomina się z rozrzewnieniem i łzami w oczach, bo owa beztroska, niewinność oraz radość z najprostszych rzeczy nie zdarzy się już nigdy. Niestety, okazuje się, że ci, którzy mieli dobre dzieciństwo, wygrali los na loterii, bo nie wszyscy są takimi szczęściarzami mogącymi powracać myślami do dawnych lat, aby w trudniejszych momentach wnieść radość do swojego serca...

Dzieciństwo Gabrieli nie rozpieszczało jej, a wręcz przeciwnie - sprawiło, że kobieta nawet w dorosłym życiu nie potrafi pogodzić się z tym, co spotkało ją, kiedy była dużo młodsza. Rodzice głównej bohaterki nie wykazywali głębszych uczuć wobec swoich dzieci - nie mówili im miłych słów, nie pocieszali, nie przytulali, nie wspierali w podejmowanych decyzjach. Ojciec od zawsze używał przemocy słownej, psychicznej oraz fizycznej, zarówno wobec dzieci, jak i żony - czerpał radość z bycia agresywnym. Znerwicowana matka będąca ofiarą swojego męża, niejednokrotnie stawała się katem dla własnych dzieci, bijąc je, wiecznie krytykując, nigdy nie chwaląc i nie doceniając. Rodzice zafundowali Gabrieli i jej rodzeństwu, dzieciństwo przepełnione strachem, łzami, siniakami i poniżeniem, które w niezwykle wyraźny sposób tkwi w nich nawet po wielu latach, kiedy pozornie są już wolni od rodzicielskich wpływów.

Główna bohaterka bardzo mocno tkwi w swojej przeszłości i nie potrafi uciec od złych wspomnień, dlatego pewnego dnia prosi swoją przyjaciółkę o napisanie książki o dzieciństwie Gabrieli, wierząc, że pomoże jej to stawić czoła demonom przeszłości, a także pozwoli doznać swoistego katharsis. Deficyt czułości i rodzinnej bliskości, a także głód ciepłych słów z ust rodziców ma niezwykle duży wpływ na dorosłe życie Gabrieli. Jej rodzeństwo również nie może pochwalić się pozytywnymi wspomnieniami z dzieciństwa, jednak główna bohaterka wydaje się najbardziej przeżywać to, co niegdyś się wydarzyło - być może wynika to z tego, że nieciekawe dzieciństwo sprawiło, że wszyscy, pomimo chęci, nie utrzymują zbyt regularnych i bliskich kontaktów. 

Dzieciństwo powinno być piękne, beztroskie i kolorowe. Szybko mija i staje się wspomnieniem towarzyszącym nam do końca życia. Jakie to będzie wspomnienie, zależy od ludzi, wśród których upływał nam tamten czas. Bywają sytuacje wyjątkowe - wojny, klęski żywiołowe. Bywa, że dziecko traci rodziców biologicznych, a zastępczy zamieniają jego życie w piekło. Ja miałam wszystko: dom, rodzeństwo, matkę i ojca, lecz nigdy nie czułam, że jestem kochana. *

Nóż otwiera mi się w kieszeni, a wulgarne słowa cisną na język, kiedy czytam bądź słyszę o takich ludziach, jakimi są rodzice Gabrieli. Nie rozumiem jak można skrzywdzić jakiegokolwiek człowieka, a co dopiero własne dziecko - niewinne, bezbronne, potrzebujące czułości i ciepłych słów. Nie mogę pojąć zachowania kobiet tkwiących w toksycznych związkach, które łudzą się, że robią to dla swoich dzieci - wybaczcie, ale od kiedy przebywanie w domu, gdzie codziennie dochodzi do aktów przemocy, jest dobre dla kogokolwiek? Wiem, że wynika to często z niezrozumiałego przywiązania, być może chorej miłości, a także obawy przed wkroczeniem w nieznane wraz z dziećmi, którym należy dać dach nad głową - jednak czy nawet mieszkanie w klitce, ale z daleka od agresora, jest gorsze od życia w całkiem niezłych warunkach mieszkalnych, gdzie nieustannie wysłuchuje się wyzwisk pod swoim adresem bądź dostaje pasem czy ręką w różne części ciała? W takich sytuacjach najbardziej szkoda mi bezbronnych dzieci, które nie mają możliwości wyrwania się z domu, bo skoro ich matki lubią być codziennie bite i wyzywane, to niech to znoszą, jednak zdecydowanie nie powinny serwować takich atrakcji swoim pociechom.

Kobieta dopiero będąc żoną i matką, poznaje radość bycia kochaną i potrzebną. Jej dorosłe życie wydaje się tak bajkowe, że wręcz nierealne. Wspaniały i doceniający mąż, który jest pierwszą miłością Gabrieli, a do tego dwaj inteligentni i zdolni synowie, dążący do spełniania własnych marzeń. Tutaj właśnie pojawia się pierwszy zgrzyt - kobieta tak mocno tkwi w przeszłości, że niemal codziennie powraca do wspomnień, a mimo tego nie ma ani słowa o tym, aby to, co było, w jakikolwiek sposób rzutowało na jej teraźniejszość. Umówmy się - nie jest to możliwe... Owszem, jeżeli ludzie uczęszczają na długoletnie terapie, to istnieje szansa, że potrafią zbudować zdrowe związki oraz cudowne rodziny, ale mimo tego jakaś zadra zawsze pozostaje. Człowiek, jakby się nie starał, zawsze przeniesie coś z przeszłości na swoje aktualne życie - jak widać, Gabriela przeżywając niegdyś okrutne chwile, żyje jak w bajce, co nie nadaje zbytniego realizmu tej historii...

Tym, co rzuciło mi się również w oczy podczas czytania Powiedz, że mnie kochasz, mamo, są wzmianki o synach głównej bohaterki, która zawsze wspomina obu synów, ale każdego zupełnie inaczej. Mówiąc o Mikołaju, kobieta w swoich wypowiedziach używa wzniosłych słów, które bardzo mocno nacechowane są matczyną miłością. Z kolei wspominając o bliźniaku Mikołaja, czyli Boguszu, miałam wrażenie, że Gabriela mówi  o nim od niechcenia, dlatego, że tak wypada - podaje w zasadzie suche informacje, jakby odpowiadała, która jest właśnie godzina... Strasznie mnie to poirytowało, ponieważ nienawidzę nierównego traktowania dzieci.

Powiedz, że mnie kochasz, mamo to powieść idealnie wpasowująca się w mój gust czytelniczy, dlatego moje oczekiwania względem tego tytuły były ogromne. Niestety nieco zawiodło mnie wykonanie - nadmierny chaos przejawiający się skakaniem od jednego wątku do drugiego, bez głębszego skupienia się nad pewnymi treściami, a także brak spójności nie wpływają zbyt pozytywnie na odbiór tej lektury. Sama tematyka jest niezwykle intrygująca, ważna i warta przemyślenia, jednak historia stworzona przez Grażynę Mączkowską nie wzbudza oczekiwanych emocji, a w przypadku takiej powieści okazuje się to wręcz niezbędne. Za to na pewno, dzięki tej opowieści, każdy czytelnik doceni swoje dzieciństwo, o ile nie było ono podobne do tego, jakie miała Gabriela... Ja jestem wdzięczna losowi, a raczej moim rodzicom, że moje dzieciństwo przedstawia się w zdecydowanie lepszym świetle.

* cytat ze str. 33

Książka bierze udział w wyzwaniu: Czytamy powieści obyczajowe,  Grunt to okładka oraz Pod hasłem.