I nie wróciłeś... - Marceline Loridan-Ivens

Tytuł oryginału: Et Tu N`es Pas Revenu

Wydawnictwo: Prószyński i S-ka

Data wydania: 22 września 2016

Liczba stron: 104

Marceline to Żydówka, która jako nastolatka trafia do Auschwitz, gdzie do sąsiedniego obozu skierowany jest również jej ojciec. Dziewczyna stawia czoła okrucieństwu, nieustannie myśląc o ukochanym tacie, z którym pragnie wrócić do domu. Każdy kolejny dzień sprawia, że Marceline, tak jak reszta więźniów, codziennie mierzy się z głodem i wszechobecną śmiercią. Chodzi w łachmanach po zabitych kobietach. Kradnie. Kopie doły dla tych, których zagazowano. Tarza się w śniegu, aby zabić wszędobylskie wszy. Robi to, czego nigdy nie spodziewałaby się uczynić. Jednak życie wystawiło ją na próbę, którą starała się przetrwać.

Cała książka opiera się na wspomnieniach, z których wyziera pragnienie bycia u boku ojca. Autorka nie potrafi poradzić sobie z jego stratą, niewiedzą dotyczącą śmierci ojca - czasu i miejsca, gdzie poległ. Każde jej słowo pokazuje, że przepełnia ją poczucie winy spowodowane tym, iż ona ocalała, a ukochany tatuś nie powrócił. Marceline nie umie już nawiązać więzi z matką czy rodzeństwem, którzy nie trafili do obozu. Nie dość, że nie próbują nawet zrozumieć tego, co przeszła, to dodatkowo niekiedy dają jej do zrozumienia, co jednocześnie może być jedynie błędnym przekonaniem autorki, iż woleliby na jej miejscu widzieć swojego męża i ojca.

Dlaczego, kiedy już wróciłam do świata, okazałam się niezdolna do życia? To było jak oślepiające światło po miesiącach spędzonych w ciemnościach, gwałtowne; ludzie chcieli, żeby wszystko przypominało początek, chcieli oderwać mnie od wspomnień, uważali, że postępują logicznie, w zgodzie z przemijającym czasem, z kołem, które się toczy, ale byli szaleńcami - nie tylko Żydzi, wszyscy! Ta wojna, która się zakończyła, zżerała nas od środka.

I nie wróciłeś... jest przepełniona tęsknotą za ojcem, pełną rodziną, szczęściem, beztroską, utraconymi marzeniami. Pomimo upływu kilkudziesięciu lat, wspomnienia autorki są nadal żywe, a rany w sercu niezabliźnione. Tkwi w niej radość przeżycia, ale znajduje się tak głęboko, iż niełatwo jest ją wydobyć na światło dzienne. Przykryta jest smutkiem, przerażającymi wspomnieniami, utratą bliskich. 

Ze względu na niewielką objętość tej lektury czyta się ją błyskawicznie. Do tego książki o tematyce wojennej zawsze niezmiernie mnie poruszają, zostawiając po sobie ślad na długi czas. Jednak spotkanie z tą nowością wydawniczą okazało się nieco inne, niż się spodziewałam. Niewiele tu samych wspomnień z życia obozowego, a jeśli są, to wydają się tak mocno okryte tęsknotą za ojcem, że niemal niewidoczne, odrobinę nieważne, niewarte uwagi. Zabrakło mi tego skupienia się na przeszłości więźniarki i podzielenia się uczuciami oraz przeżyciami, chociaż już sam opis wskazuje, że stanowi to jedynie tło dla wspomnień za ojcem. Niekiedy miałam wrażenie, iż Marceline była gdzieś z boku tych wydarzeń - niby czynnie brała w nich udział, ale jakby uczestniczyła w nich jedynie ciałem, a nie duchem...

W trakcie pisania książki Marceline była jedną ze stu sześćdziesięciu żyjących osób żydowskiego pochodzenia, z dwóch i pół tysiąca tych, którzy przeżyli, a wszystkich do obozu trafiło aż sto siedemdziesiąt sześć i pół tysiąca. Te liczby bolą i to bardzo. Jednocześnie nie wywołują uśmiechu u byłych więźniów obozów koncentracyjnych. Oni nie potrafią cieszyć się ocaleniem, bo noszą w sobie piekło, jakie przeżyli, a także tych, których śmierć widzieli każdego dnia. O tym nie zapomina się nigdy, nawet po wielu latach, bo życie każdego byłego więźnia obozu koncentracyjnego na zawsze zostaje naznaczone tragedią.

Książka bierze udział w wyzwaniach: Cztery pory roku, Czytamy nowości, Dziecięce poczytania, Grunt to okładka oraz Pod hasłem.