Czas tęsknoty - Adrian Grzegorzewski

Wydawnictwo: Między Słowami

Data wydania: 17 marca 2014

Liczba stron: 416

Przeraża mnie fakt, że nigdy nie wiemy, co nas czeka za rok, miesiąc, tydzień, a nawet dzisiaj. Rzadko zastanawiamy się nad przyszłością, bo nasze myśli pochłania teraźniejszość. Nieraz kłócimy się z bliskimi, trzaskamy drzwiami, wychodzimy bez pożegnania, wierząc, że wszystko jakoś się ułoży. Jednak tak naprawdę nie mamy żadnej pewności, czy tego dnia zobaczymy się jeszcze z ukochanymi osobami. Warto rozstawać się w zgodzie, poczuciu bliskości i miłości, bo nie znamy dnia ani godziny...

Młody warszawiak Piotr Ochocki przyjeżdża do Bedryczan, niewielkiej wsi na Kresach, aby poznać rodzinne strony matki. Ma nadzieję spędzić tu beztroskie wakacje, starając się nie zauważać nadciągającej wojny. Dość przypadkowo staje się zarzewiem konfliktu pomiędzy Polakami i Ukraińcami, którzy tylko czekali na punkt zapalny. Do tego wokół przystojnego mężczyzna pojawiają się dwie dziewczyny - zakochana, młoda i odważna Marta, a także Ukrainka Swieta, która została obiecana innemu. Wszystkim wiadomo, że zakazany owoc smakuje najlepiej, dlatego Piotr i Swieta, pomimo pouczeń i zakazów, zaczynają czuć do siebie coś więcej.

W życiu oprócz śmierci i podatków nie ma rzeczy pewnych. Człowiek od wieków przekonuje się o tym raz za razem, gdy jego wypielęgnowany świat rozsypuje się w pył. To, co wydawało się znajome i bezpieczne, nagle odsłania swe upiorne i wrogie oblicze. Jednak, z uporem godnym dużo lepszej sprawy, ten sam człowiek buduje od nowa zamek swego życia z piasku ułudy i "takmisięwydajeizmu", dopóki kolejny podmuch go nie zwali, aż do fundamentów. *

Od czasów licealnych nie stronię od literatury o tematyce wojennej, ponieważ szturmem wkradła się ona do mojego serca. Szczególnie jesienne miesiące nastrajają mnie na tyle nostalgicznie i melancholijnie, że wręcz czymś naturalnym staje się sięganie po powieści o tematyce wojennej. Ta lektura została mi polecona przez kilka osób, w tym mojego męża, zatem nie mogłam przejść obojętnie obok niej. To historia niezwykle emocjonalna, bo dotyka tematu ciężkiego kalibru, który nadal w wielu ciałach i duszach dokonuje spustoszenia...

Powieści traktujące o wojnie zawsze bardzo mnie poruszają - tak było i tym razem. Doskonale wiem, jakich okrucieństw doświadczali ludzie, chociaż nadal nie potrafię pogodzić się z tym faktem. Szczególnie ponownie przekonując się, że nikomu nie można wierzyć, nawet najbliższym, bo to oni często potrafią wbić nóż w plecy i zdradzić za parę przywilejów. Niekiedy podczas lektury patrzyłam na czytane zdania i zamykałam oczy, aby na spokojnie przetrawić opisy bezczeszczenia zwłok, gwałtów, wykłuwania oczu, wsadzania rozbitych butelek do dróg rodnych kobiety, nabijania dzieci na sztachety czy robienia krzywd ludziom po to, aby członkowie rodziny byli świadkami ich powolnej śmierci. Zwyrodnialców nie brakuje, a każda brutalna sytuacja uświadamiała mi coraz bardziej, że mnóstwo siły i samozaparcia muszą mieć ci, którzy przeżyli i dążyli do tego, aby jakkolwiek radzić sobie w otaczającej rzeczywistości. 

Ponownie zachwyciła mnie waleczność Polaków. Generalnie różnie z nami bywa i często lubimy się kłócić, jednak kiedy stawia się nas pod ścianą, potrafimy być solidarni. Zdaję sobie sprawę z tego, iż w każdym narodzie bywają dobrzy i źli obywatele, ponieważ nikt nie jest nieskazitelny. Niemniej świadomość tego, że wielu obcokrajowców poddawało się, a my nadal walczyliśmy, jest bardzo budująca.

Generalnie cała powieść przypadła mi do gustu, jednak mam kilka zastrzeżeń. Po pierwsze - zabrakło mi przetłumaczenia ukraińskich wypowiedzi, które autor niejednokrotnie wplatał. Niekiedy z kontekstu można było domyślić się, o co danemu bohaterowi chodzi, ale czasami nie miałam bladego pojęcia. Po drugie - jestem zawiedziona, że Grzegorzewski zakończył książkę w takim, a nie innym momencie, nie doprowadzając niektórych wątków do końca. Nie jestem zadowolona z braku jakichkolwiek informacji, jak potoczyły się losy Marty, Swiety, Jegora czy Jakuba... Ponadto, sama historia, stworzona przez Grzegorzewskiego, jest intrygująca, jednak ciężko było mi przebrnąć przez pierwszą połowę, ponieważ zabrakło mi poważniejszej akcji, która rozkręciła się dopiero później.

W posłowiu autor od razu informuje, że Czas tęsknoty to powieść historyczna, a nie podręcznik historii, zatem nie wszystko, co znajduje się na kartach tej książki, jest prawdą. Cała opowieść osadzona jest w konkretnej historycznej rzeczywistości, a obok fikcyjnych postaci pojawiają się autentyczni bohaterowie. Bedryczany nie istnieją, jednak Adrian Grzegorzewski opisując tę wioskę na północ od Drohobycza, wzorował się na Rychcicach leżących w tym miejscu, gdzie niegdyś urodziła się jego matka. Autor zdaje sobie sprawę z tego, z jakimi emocjami wiążą się masakry dokonywane przez Ukraińską Powstańczą Armię, dlatego podszedł nader ostrożnie do tego tematu, co i tak mrozi krew w żyłach... Jednocześnie Grzegorzewski zaznacza, że nie wszyscy Ukraińcy byli źli - niektórzy naprawdę mieli wielkie serce. W przypadku takich książek bezsensowne wydaje się zarzucanie naginania faktów, o co mogliby ośmielić się specjaliści od II wojny światowej, ponieważ fakty historyczne stanowią jedynie tło pisarzowi, który samodzielnie tworzy losy konkretnych bohaterów. 

* cytat ze str. 42

Książka bierze udział w wyzwaniach: Cztery pory roku, Czytamy powieści obyczajowe, Dziecięce poczytania, Grunt to okładka, Pod hasłem oraz Wyzwanie biblioteczne.