Czas burzy - Adrian Grzegorzewski [PRZEDPREMIEROWO!]

Wydawnictwo: Między Słowami

Data wydania: 24 kwietnia 2017

Liczba stron: 416

Do tej pory pamiętam swoją irytację i złość, kiedy po skończeniu Czasu tęsknoty Adriana Grzegorzewskiego pozostałam z dziesiątkami pytań pozbawionych odpowiedzi. Nie mogłam zrozumieć, jak autor mógł pozostawić tyle niezakończonych wątków bez wspomnienia o jakiejkolwiek kontynuacji. W kwietniu tego roku wybaczyłam mu, gdy w zapowiedziach książkowych ujrzałam drugi tom, czyli Czas burzy, do którego nie trzeba było mnie namawiać.

Wojna nadal trwa. Okazuje się, że Polacy mogą liczyć tylko na siebie, bo wszyscy dookoła wykorzystują ich łatwowierność do własnych celów. Piotr nadal działa w konspiracji, gdzie zostaje namawiany do nawiązania bliższej relacji z Eriką, żoną niemieckiego żandarma, dzięki czemu mógłby dowiedzieć się wielu potrzebnych informacji. Jego związek ze Swietą niejednokrotnie zostaje wystawiony na próbę, jednak podobno prawdziwa miłość przetrwa wszelkie zawieruchy. Czy aby na pewno?

Wyobrażenie, że teraz będą żyli długo i szczęśliwie, rozsypało się w proch jak zwęglona żagiew. Wojna i to, co przeszli podczas niej, zrobiły swoje. Bagaż doświadczeń wielokrotnie przerastał ich siły. Zamiast zakochanej pary byli przecież zniszczoną emocjonalnie kobietą i zamkniętym w sobie poranionym mężczyzną. *

W czasie wojny nawet ludzie stroniący od agresji i okrucieństwa, zostają zmuszeni do obrony siebie, a także innych osób, w wyniku czego niejednokrotnie muszą zabić wroga, aby ochronić to, co najcenniejsze. Historia stworzona przez Adriana Grzegorzewskiego uświadamia, że zemsta nie zawsze daje oczyszczenie. Nieraz wyrównanie rachunków, o jakim marzyliśmy długi czas, nie daje oczekiwanej radości, ulgi ani nawet satysfakcji. Może czasami lepiej zostawić za sobą przeszłość, co bywa bardzo trudne i bolesne, ale niekiedy nie ma lepszego wyjścia.

Życie składa się z chwil, a pamięć człowieka jest jak pełna regałów biblioteka. Można do niej wejść i sięgnąć po obrazy i filmy, na których te chwile zostały uchwycone. Niektóre z nich wywołują uśmiech, inne salwy śmiechu, a przy kolejnych po raz setny czuje się ból i smak łez. O szczęściu człowieka zadecyduje zaś to, czy na tych półkach więcej będzie kolorów, czy szarości. **

Szczerze podziwiam osoby, które przeżyły wojenną zawieruchę i w miarę normalnie funkcjonowały przez dalsze lata swojego życia. Wydarzenia z jakimi musieli się zmierzyć, a także późniejsza trauma po tym, co ich spotkało, niejednemu człowiekowi mogła doszczętnie zniszczyć psychikę. Mimo tego, ogrom ludzi żył dalej, chociaż odebrano im dosłownie wszystko - rodzinne domy i ziemie, wszelakie pamiątki, ukochanych bliskich oraz zdrowie fizyczne i psychiczne. Mam nieodparte wrażenie, że takie osoby dużo bardziej wszystko doceniały, ponieważ o wiele spraw musiały walczyć, a my mamy niemal wszystko podane na tacy, a i tak nieustannie narzekamy... 

Zło musi być na świecie, żeby człowiek zgodnie z wolną wolą wybrał dobro. Dobro musi mieć alternatywę, żeby było wybieralne. To człowiek decyduje o tym, czy chce podążać ścieżką dobra. Musi zatem odrzucić zło. Musi być mądry. Nie wystarcza wiedzieć, co jest złe, a co dobre. Wiedza to nie mądrość. Różnica między nimi jest wielka. Wiedza to świadomość, że kalafior jest kwiatem. Mądrość to nie oświadczać się z kalafiorem w ręku. Człowiek w swej mądrości musi wybrać dobro. ***

Artur Grzegorzewski pisze tak, że nie sposób oderwać się od słów znajdujących się na kartach powieści. Posługuje się pięknym, nieco wysublimowanym językiem z nutą poetyzmu, który na szczęście jest odpowiednio wyważony. Jego dylogia na długo pozostanie w mojej pamięci, chociaż przyznaję, iż bezapelacyjnie moim faworytem jest Czas tęsknoty. Salwa emocji, jakie wywarł na mnie pierwszy tom, a także ogrom opisanych okrucieństw zapisały się w moim sercu i tkwią tam nadal. Czas burzy jest dużo bardziej stonowaną lekturą, niemal pozbawioną dokładnych opisów tragedii, jakie w tym czasie dotykały ludzi każdego dnia. Niemniej ostatnie pięćdziesiąt stron zrekompensowało mi wcześniejsze niedostatki, w wyniku czego w moich oczach pojawiły się łzy. Generalnie domyśliłam się kierunku, w jakim potoczą się losy Swiety, Marty i Piotra, ale z ekscytacją, wzruszeniem i zarazem smutkiem oczekiwałam finału.

W zasadzie Czas burzy można przeczytać bez znajomości pierwszej części, ponieważ autor wspomina o najważniejszych wątkach. Jednak usilnie zachęcam do sięgnięcia najpierw po Czas tęsknoty, bo dopiero wtedy cała historia nabiera należytego sensu. Polecam tę dylogię wszystkim osobom lubiącym powieści obyczajowe z tłem historycznym, a także książki historyczne z rozwiniętym wątkiem obyczajowym. Za Magdaleną Kordel powtórzę, iż Czas burzy to (...) opowieść o miłości, która wcale nie wybierała się na wojnę. I o wojnie, która nie pytając nikogo o zdanie, tę miłość znalazła.

* cytat ze str. 121
** cytat ze str. 212
*** cytat ze str. 227

Książka bierze udział w wyzwaniach:  Czytamy nowości, Czytamy powieści obyczajowe oraz Dziecięce poczytania.